Tanie pokoje na wczasy

Kaszuby 1945r.

13 June 2012r.

formalnie Towarzystwo Młodokaszubów powstało dopiero w 1912 r., pismo dla spraw kaszubskich "Gryf", na łamach którego publikują swe artykuły i teksty literackie,.wychodzi już od listopada 1908 r. Dosyć nieregularnie, z przerwami, ukazuje się ono następnie aż do 1934 r. Sama organizacja Młodokaszubów istniała natomiast krótko — rozproszyła ją pierwsza wojna światowa. W latach międzywojennych grupa działaczy i pisarzy wywodzących się z kręgu młodokaszubskiego nadal jednak działa. Poza "Gryfem", którego twórcą i do roku 1925 redaktorem był A. Majkowski, w latach 1931—1932 wychodzi też "Gryf Kaszubski", a następnie od 1933 r. "Zrzesz Kaszeb-skó", przez czas krótki wydawana jeszcze po ostatniej wojnie. Liczba pism samodzielnych i dodatków kaszubskich do gazet w dwudziestoleciu międzywojennym nie ogranicza się zresztą do tych tytułów. Jest ich wiele, a w kręgu ich pojawiają się ciągle nowe nazwiska rodzimych pisarzy, jak np. Bernarda Sychty — autora wielu utworów scenicznych, Jana Trepczyka — aktywnego twórczo do dziś poety, Leona Roppla — poety i przede wszystkim zbieracza oraz edytora kaszubskiej literatury, Jana Romps kiego, Stefana Bieszka, Józefa Cey-n o w y. Tak więc regionalny ruch kaszubski zapoczątkowany przed pierwszą wojną światową w dwudziestoleciu międzywojennym rozwija się nadal. Powstanie państwa polskiego po I wojnie światowej nie przynosi, niestety, wolności całej ziemi kaszubskiej, choć również sami Kaszubi walczą o prawo przynależności do Polski; w 1919 r. przedstawiciele Kaszub Antoni Abraham i Tomasz Rogala udają się na konferencję pokojową w Wersalu. W granicach państwa niemieckiego pozostają ziemia lęborska i bytowska, a Gdańsk otrzymuje status Wolnego Miasta. Oczekiwana Polska na skutek polityki ówczesnych władz nie przynosi ludności Kaszub korzystnych zmian w jej sytuacji społeczno-ekonomicznej. Przeciwnie, wieś kaszubska ubożeje, zaś w miastach Kaszub rośnie liczba bezrobotnych. Tym donioślejsza — wobec zaniedbań — jest rola społecznych regionalnych działaczy otaczających opieką i popularyzujących sztukę ludową oraz folklor kaszubskiej ziemi. Wśród działaczy tych na szczególne wyróżnienie zasługują Teodora i Izydor Gulgowscy już w początkach stulecia tworzący muzeum skansenowskie we Wdzydzach w powiecie kościerskim, a zarazem organizujący aktywny ośrodek sztuki ludowej, która staje się ważnym źródłem dochodów dla tej ubogiej wsi. Gulgowscy są również jednymi z pierwszych, którzy dostrzegają szansę ekonomiczną Pojezierza Kaszubskiego w turystyce — realizowaną jednak dopiero dzisiaj. W chwili wybuchu II wojny światowej liczni spośród działaczy kaszubskich służących poprzez dbałość o swą "małą ojczyznę" sprawie polskiej na Kaszubach, padają pierwsi ofiarą hitlerowskiego terroru. Piaśnica, Las Szpęgawski, obóz koncentracyjny w Stutthofie — to miejsca, gdzie pierwsi giną Pomorzanie. Wśród nich tak inteligenci, jak robotnicy i chłopi z Kaszub. Mimo szczególnie trudnych na terenie Pomorza, włączonego do Reichu, warunków walki od pierwszych niemal dni okupacji zaczyna się organizować ruch oporu na Kaszubach. Już w październiku — listopadzie 1939 r. powstają pierwsze grupy konspiracyjne. Wkrótce wyłania się z nich "Gryf Kaszubski", który następnie przekształca się w Tajną Organizację Wojskową "Gryf Pomorski". Ta właśnie organizacja odegrała najdonioślejszą rolę w ruchu oporu na Kaszubach. Poinadto działały tutaj agendy Polskiej Armii Powstania oraz Armii Krajowej, a obok nich szereg drobniejszych grup, które z czasem zostały bądź to rozbite, bądź wchłonięte przez wymienione organizacje. Dywersja, sabotaż, wywiad, pomoc więźniom, jeńcom, ludności cywilnej były głównymi formami walki w warunkach pomorskich. Dochodziło jednak i do starć zbrojnych między kryjącymi się w bunkrach leśnych oddziałami a hitlerowcami. Warto podkreślić, że TOW "Gryf Pomorski" działalność swą zakończyła całkowicie z chwilą wyzwolenia Pomorza wiosną 1945 r. 12 marca tego roku I Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte dociera do Wejherowa, skąd przez Redę kieruje się na Gdynię. 30 marca Armia Radziecka i Wojsko Polskie zdobywają Gdańsk, 4 kwietnia poddają się ostatnie oddziały hitlerowskie na Pomorzu Gdańskim. Kaszuby znowu są wolne. Trudno tu, chociażby w zarysie, pisać o zmianach, jakie zaszły na ziemi kaszubskiej w Polsce Ludowej. Chociaż powiaty Pojezierza Kaszubskiego nadal imają wiele jeszcze potrzeb, przede wszystkim w zakresie inwestycji przemysłowych, obecna sytuacja ich ludności jest nieporównywalna do tej, w jakiej znajdowała się o,na w okresie międzywojennym. W każdej z dziedzin — tak ekonomiki, jak oświaty, zdrowia, kultury i innych.

historia, atrakcje, przyroda, kaszuby